Hoesten, piepen, benauwdheid of kortademigheid

Astma is een ziekte met periodes van kortademigheid en een bemoeilijkte, vaak piepende uitademing, die te horen is als meerdere hoge tonen tegelijkertijd. Je voelt je dan ook vaak benauwd en je kan je minder goed inspannen. Deze periodes kunnen geleidelijk ontstaan – in de loop van dagen of zelfs weken – maar ook in heel korte tijd: binnen enkele uren of zelfs minuten, we spreken dan van een echte ‘astma aanval’.

Het belangrijkste kenmerk van astma is dat de luchtwegen abnormaal gevoelig zijn voor allerlei prikkels. We noemen dat een verhoogde prikkelbaarheid van de longen. Dit komt doordat de luchtwegen eigenlijk voortdurend ontstoken zijn. Het gaat hier dan om een ontsteking die aanwezig is zonder dat daarbij een bacterie of virus betrokken hoeft te zijn. De ontsteking ontstaat door de prikkels en zorgt voor zwelling van het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen (een soort beschermende laag). Naast deze zwelling wordt er ook meer slijm aangemaakt en spannen de spiertjes rondom de luchtwegen samen.

Door de zwelling, het slijm en het aanspannen van de spiertjes worden de luchtwegen aan de binnenkant kleiner. Hierdoor is er minder ruimte om lucht te vervoeren en wordt ademhalen moeilijker. Deze bemoeilijkte ademhaling kost veel energie en kan leiden tot (chronische) vermoeidheid.

Waarom krijg je astma?

Hoe het komt dat je astma krijgt, is niet bekend maar we weten wel dat kinderen met astma vaak ook allergisch zijn. Je kan dan niet goed tegen bepaalde stofjes in bijvoorbeeld het eten, of in de lucht.

Prikkelbaarheid van de luchtwegen

Als je astma hebt, dan kunnen je luchtwegen erg gevoelig zijn voor bepaalde stofjes. Deze stofjes noemen we prikkels en als je luchtwegen daar gevoelig voor zijn, heet dat ‘prikkelbaar’. Als je astma hebt en je komt in aanraking met deze prikkels, dan kun je benauwd worden en gaan piepen. Mensen die geen astma hebben, hebben dan nergens last van. De prikkels die voor benauwdheid zorgen kunnen allergische prikkels zijn of niet allergische prikkels:

Allergische prikkels

Dat zijn stoffen in de voeding of in de lucht waarvoor je allergisch kunt worden, ze worden allergenen genoemd. Een allergie is eigenlijk een reactie van je lichaam op een prikkel die eigenlijk helemaal niet erg is. Hooikoorts is een voorbeeld van een allergie, en de prikkels die voor hooikoorts zorgen zijn vooral stuifmeel (ook wel ‘pollen’ genoemd) van bomen, gras en andere planten. Hooikoorts heeft dus helemaal niets met hooi te maken, en je hebt ook helemaal geen koorts! Omdat de pollen alleen vrijkomen (door de lucht zweven) als de bomen of de grassen in bloei staan heb je hier vooral in het voorjaar en in de zomer last van.

Op Pollennieuws.nl vind je allerlei informatie over pollen en hooikoorts.

  • Huisstofmijt: de allergische reactie komt door de afvalproducten van de huisstofmijt (uitwerpselen). Huisstofmijtallergie is in Nederland de belangrijkste allergie is die voor astma kan zorgen.
  • Katten: Als je allergisch bent voor katten, dan komt dat doordat je reageert op hele kleine stukjes huid van de kat, piepkleine schilfertjes, die je niet kan zien. Ze zweven door de lucht en kunnen aan je kleren en aan je handen blijven zitten: wrijf daarom nooit in je ogen als je bij een kat in de buurt bent en was goed je handen!
  • Andere dieren: Je kan voor veel dieren allergisch zijn, zoals katten, cavia’s, konijnen, honden en paarden. Al deze allergieën kunnen bij kinderen met astma voor piepen en benauwdheid zorgen.
  • Pinda’s: daar zijn best wel veel kinderen allergisch voor, maar deze allergie zorgt niet voor astma. Hij kan wel gevaarlijk zijn voor mensen met een pinda-allergie die toch een pinda eten.

Vooral het inademen van de allergenen, kan een allergische reactie geven. Dan heb je last van bijvoorbeeld niezen of een verstopte neus. Als je ook nog astma hebt, dan kunnen ze zorgen voor piepen en benauwdheid. Ook wanneer allergenen in je ogen komen kun je er last van krijgen: je krijgt dan jeukende ogen. Probeer daarom niet in je ogen te wrijven en was goed je handen!

Niet-allergische prikkels

Dat zijn prikkels waar we allemaal wel een beetje op kunnen reageren, maar als je astma hebt kun je er benauwd van worden als je ze inademt, ook als het maar een heel klein beetje is. Voorbeelden van zulke prikkels zijn: mist, droge lucht, rooklucht (ook als je ergens op bezoek bent!), luchtvervuiling, ‘rare luchtjes’ (zoals bakluchtjes, parfumluchtjes, of zwembadlucht) en virusinfecties in de luchtwegen, zoals een verkoudheid.